De sector ambachten

Een sector bestaat uit bedrijven die vergelijkbare activiteiten uitoefenen, in dit geval dus ambachtelijke bedrijven. De Nederlandse sector ambachten is zeer omvangrijk en divers. Er bestaat geen eensluidende definitie van het ambacht.

De Sociaal-Economische Raad (SER) hanteert de omschrijving uit Van Dale: 'handwerk dat aangeleerd moet worden en als broodwinning wordt uitgeoefend [1]. Experts uit verschillende disciplines [2] noemen vijf kenmerken:

1. vanzelfsprekende kwaliteit

2. ultieme vakbeheersing

3. geleerd in de praktijk

4. uitgevoerd in zelfstandigheid

5. gericht op continuïteit.

De sector ambachten in Nederland bestaat dus uit bedrijven. Het aantal bedrijven dat tot de sector behoort is niet bekend. Dit komt omdat het CBS de bedrijven niet als groep identificeert. Wanneer uitsluitend gekeken wordt naar ondernemingen waar ten hoogste 10 personen werkzaam zijn – het kleinschalig ambacht –wordt het aantal op grond van het laatste onderzoek uit 2015[3] geraamd op ongeveer 170.000 ondernemingen[4].

De ondernemingen zijn onderdeel van kleinschalige branches. Het varieert van hoedenmakers tot straatmakers, van glazeniers tot zadelmakers, van schoenherstellers tot kleermakers etc. Het gaat veelal om hooguit enkele tientallen of honderdtallen ondernemingen per branche. De bedrijven zijn in het hele land te vinden.

Verder is de kleinschaligheid van de ondernemingen van belang; van de kleinschalige ambachtelijke bedrijven is zo’n 85% een eenmansbedrijf (zzp’er). Er is sprake van een hoge arbeidsintensiteit (geschoold werk). Door de kleinschaligheid van zijn bedrijf is de ambachtelijke ondernemer zelf in operationele zin in de volle breedte actief: hij levert zijn eigen vervaardigde producten of diensten, maar is ook zelf verantwoordelijk voor de administratie, marketing enzovoorts. Hij moet dus niet alleen vakman zijn, maar is in de meeste gevallen ook ondernemer en moet dus ook over deze vaardigheden beschikken.

De coöperatie AmbachtNederland is in de ambachtensector de enige organisatie van en voor deze ambachtelijke bedrijven.

Ga hier naar de meest recente structuuronderzoeken van de ambachtseconomie en een aantal ambachtelijke branches.

[1] Handmade in Holland, SER, 2013

[2] Expertises: wetenschap (onderwijsarbeidsmarkt, duitse taal en cultuur en (inter)nationale opleidingssystemen), onderwijs (regulier en cursorisch) en ambachten

[3] Structuuronderzoek ambachtseconomie, Abf, 2015

[4] 1/3 van het totaal aantal ambachtelijke bedrijven met ten hoogste 100 werkenden.